Lettertjes in Japan

Caroline heeft me dan eindelijk zover gekregen om ook eventjes iets op ons blog te posten. Aangezien ik geen idee heb wat ik hier moet schrijven, even een kleine cursus japanse letterkunst. Wanneer je geen japanse letters op je computer hebt staan kunnen er wat gekke blokjes in deze tekst voorkomen.

Het is heel gek om in een land terecht te komen waar je niks kan lezen. We dachten dat dit wel mee zou vallen, en dat klopt ook wel. Tot op zekere hoogte.... Op de grotere treinstations zijn de meeste dingen ook in onze, romeinse, letters aangegeven. Maar alle rekeningen die we krijgen kunnen we niet lezen (behalve het te betalen bedrag natuurlijk). En in de supermarkt heb je geen idee of je kip of krokodil koopt. Ik heb zo al bijvoorbeeld eens zout in plaats van suiker in mijn koffie gedaan..... Ook zijn er maar heel weinig restaurants waar ze een engelstalige menu kaart hebben. We zijn dus gedwongen om de basis van het schrift snel onder de knie te krijgen.

Lang geleden keken de Japanners het schrift af van de Chinezen. Daarom maken ze ook nog steeds gebruik van ongeveer 2000 Chinese tekens, Kanji (漢字) genaamd. Elk van die tekens heeft een bepaalde betekenis. Dat is dus anders dan bij ons, waar de letters een bepaalde klank, en geen betekenis uitdrukken. Een kanji is dus ook meer dan gewoon een "geluid", het drukt vaak een bepaald gevoel/emotie/context uit. En je spreekt de zelfde tekens soms ook iets anders uit. "Japanse taal", geschreven in kanji, ziet er zo uit:


Nu vonden de Japanners het misschien ook wel erg ingewikkeld om met kanji te werken. En hoe druk je dan klanken uit, bijvoorbeeld voor de grammatica (werkwoordsuitgangen en zo). Daarom kwamen ze lang geleden op het idee om een alfabet te maken door bepaalde kanji wat te simplificeren. Ze kwamen zelfs 2 keer op het idee, en deze twee alfabetten heten hiragana (ひらがな) en katakana (カタカナ). Ik heb ze voor het idee even in het respectievelijke alfabet geschreven, want er bestaan eigenlijk kanji karakters voor de woorden hiragana en katakana).

Beide alfabetten bestaan niet uit klinkers en medeklinkers, maar uit een combinatie daarvan. Je hebt a, e, i, o; ka, ke, ki, ko; sa, se, shi, so, enz. Er zijn er ongeveer 50 van elk alfabet. Jammergenoeg kennen de japanners wat andere klanken dan wij. Dus sommige letters hebben ze niet (r en l klinkt voor hun hetzelfde, dus ri en li schrijf je hetzelfde, "wi" bestaat niet, dus whisky begint met "oui").

Het woord "lekker" in het Japans is oishii, je schrijft het zo:

Je ziet dat het hiragana erg sierlijk is. Meestal gebruiken ze dit voor kleine woordjes, en voor de grammatica in een zin. Als je dit kan lezen, kun je zien wat het onderwerp en lijdend voorwerp in een zin is. En je kunt zien of het werkwoord een formele uitgang heeft, maar je hebt geen idee waar het over gaat. In kinderboeken zijn veel woorden wel in het hiragana, maar het is soms toch moeilijk lezen omdat ze geen spaties gebruiken. Traditioneel schrijf je Japans van rechts naar links en van boven naar onder. Veel boeken zijn nog steeds zo geschreven, maar je ziet ook veel dingen gewoon horizontaal van links naar rechts.

Het kanakana is wat hoekiger, en maakt wat meer indruk. Zoals onze hoofdletters. Het wordt vooral gebruikt voor merknamen en woorden van buitenlandse (vaak Engelse) komaf. Er worden best veel engelse woorden gebruikt, maar je moet dus eerst goed katakana begrijpen voor je ze snapt. Een voorbeeld is melk, het komt van het engelse milk, maar in Japanse klanken wordt dit dus mi-ru-ku (je ziet dat je soms sake moet drinken om japanse uitspraak van het engels te bevatten):

Op dit moment kunnen we de alfabetten wel redelijk lezen. Je voelt je wel net een kind af en toe, overal reclame borden ontcijferen. Maar de grote opgave is het leren van de meest elementaire kanji. Jappaners zelf, vooral jongere mensen, zijn daar overigens ook niet meer heel goed in. Het vergt veel tijd om al die tekens te leren, en op de computer kun je gewoon de klank typen en dan de kanji uit een lijstje selecteren (een toetsenbord met 2000 tekens zou wat ingewikkeld zijn).